Vice Nederland twijfelde eerst over mijn voorstel: een interviewartikel met Maartje, die al drie jaar op reis is. Dus toen het artikel bij publicatie op 16 juli 2015 ontplofte, verraste dit ook mij.
Binnen een dag had het artikel al 2.000 likes op de Vice’s Nederlandse Facebookpagina. Vice vertaalde het artikel in een dozijn talen, waaronder het Engels, Duits en Grieks. Nederlandse media als het AD en Metro namen het onderwerp over. Maartje heeft door de stroom publiciteit 20.000 nieuwe volgers op haar Facebookpagina Wanderlicious.
Niet alleen voor artiesten is een hit lastig te voorspellen, zo blijkt. Toch zijn er een paar factoren aan te wijzen die het succes van dit artikel verklaren – dit is wel wijsheid achteraf, dat geef ik toe.
1. De kleine verandering van de kop die Vice doorvoerde: Maartje is al drie jaar op vakantie. Het is een onschuldige, maar essentiële tweak. Maartje werkt bij vlagen als duikinstructeur en is dus strikt genomen niet voortdurend op vakantie – hoewel haar leven er verdraaid veel op lijkt. De nieuwe kop heeft een groter jezus-mina-gehalte en is dus betere clickbait.
2. Het artikel voldoet aan vijf van de zes elementen uit de formule die de gebroeders Heath definiëren in Made to stick: why some ideas survive and others die. Het idee is kernachtig: het vereist geen lange uitleg. Het is onverwacht: je houdt het niet voor mogelijk dat iemand dit leven kan leiden. Ten derde is het concreet voorstelbaar. Ten vierde roept het een sterke emotie op bij de lezer: het verlangen naar zo’n manier van leven. (Dit is het element dat het meeste bijdraagt, vermoed ik. Wil je dat lezers je bericht liken of delen, dan moet je een onmiddellijke, krachtige emotie bij ze oproepen). Tot slot belooft artikel het een verhaal. Mensen houden meer van verhalen dan van statistieken.
3. Hoewel de kernboodschap van het artikel positief is, heeft het de potentie van controverse in zich. In de comments onder de Amerikaanse versie van het artikel onstonden twee kampen. Het ene kamp bekritiseerde de geprivilegieerde blanke, Europese middenklasse die zich zo’n hedonistische levensstijl kennelijk kan veroorloven. Het andere kamp gunde het Maartje van harte en zette het eerste kamp neer als jaloerse haters. Ik geloof dat Hitler of de nazi’s nog niet ter sprake zijn gekomen…
Wat ik ervan opstak
Sommige verhalen komen voorbij zweven en hoef je als schrijver/journalist alleen maar te plukken. Zeker, jij schrijft het artikel zelf. Maar het is het idee – de meme ‘dit meisje viert drie jaar vakantie’ – dat het werk voor je doet. Aan jou de taak om de verwoording zo te tweaken dat het wat extra momentum krijgt. En dan is het vertrokken.
Als de storm is gaan liggen, vraag je je af: wie heeft nou wie gebruikt? Ben ik niet gebruikt door de meme om zichzelf te verspreiden? Was ik de auteur, of was ik de tijdelijke gastheer van een virus?
Als er al iemand de eigenaar van het idee/de meme was, is het natuurlijk Maartje zelf, die heel wat ‘vakantiewerk’ heeft verzet. Die van haar leven een reizend kunstwerk heeft gemaakt en daarmee de meme gestalte gegeven. (Wow. ‘de meme gestalte gegeven’. Even Googlen: nee, die combinatie van woorden is nog nooit online gepubliceerd.)
Een belangrijke les voor mij: de volgende keer dat ik een artikel schrijf dat een hit wordt – als me dit al lukt – zorg ik dat het gaat over mijn eigen thema (Chemie: verhalen en advies over online daten ). Het artikel over Maartje is door honderdduizenden mensen gelezen. Maar die enorme stroom geïnteresseerden haakt niet bij mij aan, levert mij niets op, omdat ik geen website heb die over reizen gaat.
Ik was een one hit wonder op het internet. Of, beter gezegd, de producer van de hitsingle. Mensen die het hele album willen, gaan door naar Maartjes pagina. Een interessant lesje in content marketing. Het bewijst ook dat je het publiek voor je pagina in één welgemikte klap kan verzamelen, terwijl het de meeste bloggers jaren kost om 20.000 likes te verzamelen. Toegegeven, dit is een alles-of-niets-strategie die vaak op niets zal uitlopen.
De bitterzoete conclusie is dat ik een tekst heb geschreven die in meer talen is vertaald dan de boeken van Gerard Reve. Een constatering die me bijna pijn doet. Reve is de auteur die ik zo graag meer vertaald zou zien, en wiens Een circusjongen (1975) ik nu clandestien vertaal in het Engels: A circus boy. Maar wat doe je eraan? Je zegeningen tellen, denk ik!
—
Dit artikel publiceerde ik in september 2015 op mijn LinkedIn-profiel.
Erik, ik had dit artikel van jou nog niet gelezen. Wat een wonderlijk verhaal en super leuk geschreven: persoonlijk, eerlijk en je geeft een interessante kijk op hoe online media in deze tijd werken. Ik kreeg er een grappig beeld van jou als bedenker/producer van een carnavalskraker in een achteraf schuurtje op het Brabantse platteland 😉 #onehitwonder
Zeer eervol, Muriel. Bedenkers van carnavalskrakers: daarmee word ik graag geassocieerd 🙂